اثر غلظت و مراحل محلول‌پاشی تیامین بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و عملکرد اسانس گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)

ویتامین‌ها بسیاری از فرایندهای متابولیکی و بیولوژیکی گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهند و در سنتز آنزیم‌ها، اسیدهای نوکلئیک و پروتئین‌ها به‌عنوان کوآنزیم در مسیرهای متابولیک آنها شرکت می‌کنند. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی تیامین بر رشد، عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی در سال 1394 به‌‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تیمارها شامل محلول‌پاشی با تیامین در سه سطح صفر (آب مقطر)، 50 و 100 میکرومول بر لیتر و مراحل محلول‌پاشی در چهار سطح ساقه‌دهی، گلدهی، دانه‌بندی و هر سه مرحله بودند. نتایج نشان داد که اثر تیامین بر تمام صفات مورد ارزیابی معنی‌دار شد. به‌طوری که غلظت 50 میکرومول بر لیتر تیامین بیشترین اثر افزایشی را بر تعداد ساقه‌های فرعی، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک، عملکرد دانه و عملکرد اسانس داشت و غلظت 100 میکرومول بر لیتر بیشترین اثر افزایشی را بر ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و درصد اسانس نسبت به شاهد داشت. اثر مراحل محلول‌پاشی بر تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک و وزن هزاردانه معنی‌دار شد و بیشترین مقادیر آنها با محلول‌پاشی تیامین در هر سه مرحله (ساقه‌دهی، گلدهی، دانه‌بندی) بدست آمد. اثرهای متقابل تیمارهای مورد ارزیابی بر هیچ یک از صفات معنی‌دار نشد. به‌طور کلی، نتایج این آزمایش نشان داد که محلول‌پاشی گیاه رازیانه با غلظت‌های 50 و 100 میکرومول در لیتر تیامین در مراحل ساقه‌دهی، گلدهی و دانه‌بندی می‌تواند باعث بهبود عملکرد دانه و عملکرد اسانس گیاه رازیانه شود.